Na marginesach Saturnina

Miętowymi paznokciami śmigam po klawiaturze. Cóż rzec – przez rok na wsi nie widziałam powodu, by je pomalować. A przyznać trzeba, że nic tak dobrze nie robi na psyche kobiety po 40, jak zadbane dłonie. W mieście uwinęłam się z tematem już drugiego dnia. Przyczyną może być, że na wsi nie widziałam człowieka przez rok [pomijając kurierów, ale to chyba trochę jak w starych kryminałach, hrabina spytana, czy odwiedzali ją tego dnia jacyś ludzie odpowiada, że absolutnie nikogo nie było… po czym okazuje się, że był dostawca drobiu, kobieta od prania, gorseciarka, pokojówki oraz kominiarz. Zabił kominiarz. Nieważne] – a w mieście wymieniłam small talki z pięcioma osobami, z czego tylko jedną w miejscu zatrudnienia, tj we Frogu. Robi różnicę? Robi. Paznokcie są miętowe i piękne. Stąd też nie do końca rozumiem zachwyty nad stawami – nie -stawami, nad życiem w jednym miejscu, pokoleniami przy jednym stole, ohyda. Wszyscy kiszą się we własnym sosie, pokolenia uraz, pokolenia złamanych ludzi.

Ludzi łamała też wojna. Moi dziadkowie przeżyli wojnę, więc znam opowieści z ust świadków – o bliźniaczkach, siedemnastoletnich, co po wejściu Niemców jedna oniemiała, jedna osiwiała i nigdy nikt się nie dowiedział, co Niemiec im zrobił. Co do losów powojennych też znam historie – jak to wujek W. wrócił do rodziny, do żony z trójką dzieci – a za nim wróciła druga żona, Niemka, co go przed śmiercią na robotach ocaliła, wychuchała z choroby, w końcu za niego wyszła i aż w tej zniszczonej Polsce z dzieckiem na ręku go znalazła. Która była w prawie? Cóż. Jak się z rozpaczy nad sobą zapił – podtrzymywały się nad trumną, ta, która przeżyła okupację i ta, która była z narodu okupanta.

Takich historii jest sporo. Co robi różnicę? Chyba sposób opowieści. “Saturnin” Małeckiego otwiera się powoli przed czytelnikiem, jak usychająca róża, płatek po płatku. Nie ma tu nic, co by zaskoczyło człowieka z mojego rocznika – czy starszych. Ale sposób tkania historii jest rewelacyjny, język na wysokim poziomie, interesujące przemieszanie czasów i tragedii. Trudno ocenić, czy polecam. Z pewnymi zastrzeżeniami. Nie ma światełka nadziei, nie ma lekkości, nie ma piękna świata – takiego piękna, jak widzę przez okno, że Odra srebrzy się, niby srebrny, leniwy wąż, drzewa kwitną watą cukrową [czereśnia, leniwiec jeden mój, na wsi też już kwitnie, piękna i bzycząca] – a w mojej rodzinie, ci, co przeżyli, to właśnie chyba dzięki zachwytowi światem. Chyba. W każdym razie – “Saturnin” dobrą opowieścią jest, ale mało słoneczną. Nie wszystkim się spodoba. W końcu – nie wszyscy lubią wytrawne wino.